HABER MERKEZİ - AP, Türkiye’nin hukuk devleti ilkelerinden uzaklaştığını, ifade özgürlüğünü, yargı bağımsızlığını zayıflattığını ve sivil toplumu baskıladığını belirterek, reformlar gerçekleştirmeye, insan hakları standartlarını yükseltmeye ve uluslararası hukuka uyum sağlamaya çağırdı.
Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Komisyonu’nun 2023 ve 2024 Türkiye raporlarına ilişkin hazırladığı değerlendirme raporunu Genel Kurul oturumunda kabul etti. Rapor, 367 “evet”, 74 “hayır” ve 188 “çekimser” oyla onaylandı. Tavsiye niteliği taşıyan ve hukuki bağlayıcılığı bulunmayan rapor, AP’nin Türkiye’ye yönelik siyasi yaklaşımını yansıtması açısından önem taşıyor.
Raporda, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik sürecindeki tıkanıklık açık biçimde ortaya konulurken, hukuk devleti ilkelerinden uzaklaşma, ifade özgürlüğü kısıtlamaları, yargı bağımsızlığının zayıflaması ve sivil topluma yönelik baskılar güçlü biçimde eleştirildi. AP, Türkiye’yi demokratik reformlar gerçekleştirmeye, insan hakları standartlarını yükseltmeye ve uluslararası hukuka uyum sağlamaya çağırdı. Mevcut koşullar altında Türkiye'nin AB üyeliği perspektifinin gerçekçi olmadığı belirtilen raporda, AB-Türkiye ilişkilerinin “stratejik ortaklık” temelinde yeniden yapılandırılması önerildi.
‘TÜRKİYE ÇÖZÜM FIRSATINI DEĞERLENDİRME YERİNE GÜVENLİKÇİ POLİTİKALARA YÖNELİYOR’
Raporun en dikkat çeken yönlerinden biri, Kürt meselesine ve Türkiye'nin barış sürecine yaklaşımına dair değerlendirmeler oldu. AP, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı’na atıfta bulunarak, Türkiye’nin bu tarihsel çağrıyı ve çözüm imkanlarını yok sayarak “güvenlikçi” politikalara yönelmesini eleştirdi. Raporda, çözüm sürecinin sona erdirilmesinin ardından Türkiye'de yaşanan baskıcı uygulamaların toplumsal kutuplaşmayı derinleştirdiği ve demokratik alanı daralttığı belirtildi.
‘OPERASYONLAR BÖLGEDEKİ İSTİKRARSIZLIĞI ARTIRIYOR’
Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik askeri saldırıları ve politikası da raporda geniş yer buldu. AP, Türkiye'nin sınır ötesi operasyonlarının bölgedeki istikrarsızlığı artırdığına ve uluslararası hukuk açısından sorunlu olduğuna dikkat çekti. Raporda, Kuzey ve Doğu Suriye’deki demokratik özyönetim deneyimlerinin hedef alınmasının, bölgesel barışa zarar verdiği vurgulandı.
‘SEÇİLMİŞ TEMSİLCİLERİN İRADESİ GASP EDİLİYOR’
Milletvekillerinin tutuklanması, belediyelere kayyım atanması gibi uygulamalar da raporun önemli gündemlerinden birini oluşturdu. Bu müdahalelerin yerel demokrasiyi zayıflattığı, seçilmiş temsilcilerin iradesinin gasp edildiği ve çoğulculuğu ortadan kaldırıldığı ifade edildi.
‘TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE SALDIRI’
Gazetecilere, akademisyenlere, hak savunucularına yönelik baskılar ve medya üzerindeki kontrol mekanizmaları da raporda sert biçimde eleştirildi. AP, Türkiye’de temel hak ve özgürlüklerin evrensel normlara uygun hale getirilmesi gerektiğini yineledi.
Tüm bu değerlendirmeler ışığında AP, Türkiye ile ilişkilerin yeniden tanımlanmasını önererek mevcut üyelik perspektifi yerine, ilkeler temelinde işleyen stratejik bir ortaklık kurulmasını gündeme getirdi.