Karadeniz'de yaz ayının "olağanlaşan" durumu haline gelen sel ve heyelanlar can kaybının yanı sıra bölgede ciddi yıkıma yol açıyor. Sel ve heyelanların özellikle Hidroelektrik santrali (HES), baraj inşaatı gibi alanlarda yoğun olarak yaşanması ise dikkati çekiyor. Yine, 2007'de tamamlanan Karadeniz Sahil Yolu'nun yağmur sularının Karadeniz'e ulaşmasını engelleyecek şekilde yapılması, şehir ve ilçe merkezlerinde su baskınlarına neden oluyor. En son 21 Eylül'de Rize ve Artvin'de yaşanan sel ve heyelanların sonucu Ayder Yaylası'nın yolu ulaşıma kapandı, Ardeşen-Çamlıhemşin kara yolu Şenyamaç köyü mevkiindeki köprü, su seviyesinin yükselmesi sonucu çöktü. Artvin'in Borçka ilçesinde etkili olan sağanak nedeniyle dereler taştı, köy yolları zarar gördü, doğal güzelliğiyle ünlü Karagöl'ün çevresindeki yürüyüş yolları ve piknik alanlarının büyük bölümü sular altında kaldı. Macahel Camili köyünde köprü yıkıldı, tarım arazileri de hasar gördü.

 

Maden, enerji ve yapılaşmanın etkisini artırdığı sel ve heyelanlara karşı önlem almak yerine bölge, yeni HES ve madenler projeleriyle talan edilmeye devam ediliyor. 11 Ağustos 2020'de sel felaketinin büyük hasar yarattığı Giresun'un Dereli ilçesinde doğaya müdahalenin yarattığı felaketlerin somut örneği oldu. Dereli'deki Aksu Deresi üzerinde 8 HES bulunurken, yaşanan sel sonucu 8 yurttaş hayatını kaybetti. 

 

Bölgede son yıllarda yaşanan sel ve heyelan felaketlerini derledik. 

 

BAKANDAN İTİRAF

 

26 Ağustos 2010'da Rize'nin Gündoğdu beldesinde yaşanan sel sonrası heyelanda 12 kişi hayatını kaybetti, onlarca ev yıkıldı, yüzlercesi hasar gördü. Meteorolojik ölçümlere göre Rize'ye bir ayda yağan yağmur sadece bir günde yağdı. Bölgede incelemelerde bulunan dönemin Gençlik ve Spordan Sorumlu Devlet Bakanı Faruk Nafız Özak, ''Geçmişte dere vadisinde üstten aşağıya inerek heyelan olurdu, ama böylesini ilk defa görüyoruz'' dedi. 

 

HOPA FELAKETİ YAŞADI

 

24 Ağustos 2015'de Artvin Hopa ilçesinde meydana gelen sel, taşkın ve heyelan felaketlerinde resmi verilere göre 8 kişi yaşamını yitirdi. Selde, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar ile kümes hayvanları hayatını kaybetti, çay, fındık bahçeleri, seralar, meyve bahçeleri zarar gördü. Hopa Merkez, Sugören, Sundura, Cumhuriyet, Sanayii, Yoldere mahallelerinde ve civar köylerde çok sayıda konut, işyeri ve ayrıca altyapı zarar görmüş, kullanılmaz hale gelmişti.

 

30 TON FINDIK DENİZE DÖKÜLDÜ

 

8 Ağustos 2018'de Ordu, şiddetli yağışla birlikte sel felaketini yaşadı. Ünye, Fatsa ve Perşembe ilçeleri başta olmak üzere 7 ilçede derelerin taşmasıyla 8 büyük köprü çöktü. Heyelan ve yıldırım düşmesi sonucu 7 kişi yaralandı.

 

Karadeniz Sahil Yolu, çift yönlü trafiğe kapanırken, binlerce araç yollarda, yüzlerce kişi de bulundukları ilçe ve köylerde mahsur kaldı. Sel suları bahçelerden toplanan ve kurumaya bırakılan 30 ton fındığı da denize döktü.

 

HES HAVUZU TAŞTI

 

18 Haziran 2019'da Trabzon'un Araklı ilçesinde sel ve heyelan yaşandı. İlçenin Çamlıktepe ve Yeşilyurt mahallelerinde heyelan sonucu önüne set çekilen Karadere, biriken toprak ve balçığı sürükleyerek aniden taştı. Bölgede kurulu olan hidroelektrik santralinin toprak ve balçıkla dolan havuzunun da taşması sonucu yükselen sel suları mahallelere girdi. Sel sularına kapılan 7 kişi hayatını kaybetti. 

 

SEL İKİ İLİ BİRDEN VURDU 

 

18 Haziran 2019'da Ordu'nun sahil kesimlerinde etkili olan yağmur nedeniyle dereler taştı. Fındık bahçelerinde küçük çaplı toprak kaymalarının yaşandığı kentte, yağmur suları sele dönüştü. Korgan, Çatalpınar, Çamaş ve Fatsa ilçelerinde bazı ev ve işyerlerinin bodrum ve zemin katlarını su bastı. Dere taşkınları nedeniyle bazı mahallelere ulaşımı sağlayan yollarda trafik aksadı. Aynı gün Giresun merkez, Bulancak ve Piraziz ilçelerinde de sağanak nedeniyle su baskınları meydana geldi. 

 

GİRESUN'DA 1 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ

 

20 Ekim 2019'da Giresun'un Eynesil ilçesinde sel yaşandı. İlçede dereler taştı, bazı köy ve mahalle yolları ulaşıma kapandı. Kemerli köyünde meydana gelen heyelanda ise Hasan Zamba, toprak yığını altında kaldı. Köylülerin de yardım ettiği aramalar sonucu Zamba'nın cenazesi, evine yakın mesafede Zıva Deresi'nde bulundu.

 

RİZE VE ARTVİN BAŞI ÇEKTİ

 

Artin'in Yusufeli ilçesinde 13 Temmuz 2020'de sağanak şekilde etkili olan yağmur, sel ve heyelanlara neden oldu. Artvin-Yusufeli karayolu bölgesinde meydana gelen sel, karayolunda ve Yusufeli Barajı İnşaat şantiyesinde tahribata sebep oldu. Yaşanan selde 4 kişi hayatını kaybetti. 

 

Rize'de de 14 Temmuz 2020'de etkili olan sağanak yağış, Çayeli ve İkizdere ilçelerinde sele ve heyelanlara neden oldu. Çayeli ilçesinde bulunan Şairler Deresi, debisinin yükselmesi sonucu taştı. Yaşanan sel felaketinde 2 ev ile birlikte yol ve köprüler çöktü. Bu nedenle 12 köye ulaşımın sağlanamadığı kentte, alt ve üst yapıda hasarlar oluştu. 2 kişi yaşanan selde hayatını kaybetti. Yine onlarca araç sele kapılırken, bu araçlarda mahsur kalan 36 kişi de AFAD ve AKUT ekiplerince tahliye edildi. Sel ve heyelanlarda yaralanan 11 kişi hastanelerde tedavi altına alındı.

 

Sellerin etkilediği kentlerden Rize'de, 2021 Temmuz ayında 8 gün arayla 2 sel felaketi yaşandı. Güneysu, Çamlıhemşin ve Fındıklı ilçelerinin büyük oranda etkilendiği sel ve heyelanlarda 10 kişi yaşamını yitirdi. Kentin diğer ilçelerinin yanı sıra Artvin’in Arhavi ilçesinde de büyük bir yıkım yaşanırken, burada da 2 kişi hayatını kaybetti. 

 

KASTAMONU'DA FELAKET

 

11 Ağustos 2021'de Batı Karadeniz kentlerinde etkili olan aşırı yağış sonucu meydana gelen sel, su baskını ve heyelanlar sonucu Kastamonu, Sinop ve Bartın'da 97 kişi hayatını kaybetti. Kastamonu'nun Bozkurt ilçesindeki sel felaketinde yaşanan ölümlere Ezine Çayı üzerindeki HES barajının patlamasının kaynaklık ettiği yaşandığı iddia edildi. Yine Sinop Ayancık'ta 47 evin yıkıldığı Babaçay köyü de HES barajının taşması sonucu sular altında kaldı. 

 

5 KENTTE EĞİTİM DURDU

 

6 Haziran 2023'de Kastamonu, Samsun, Sinop ve Amasya, Ordu ve Tokat'ta etkili olan kuvvetli yağışlar sel ve baskınlara neden oldu. Ordu'da sel ve heyelan riski nedeniyle taşımalı eğitime bir gün ara verildi. Samsun'da ise, Ayvacık, Salıpazarı, Ladik ve Terme ilçelerinde tüm okullarda, Atakum, Canik ve Bafra ilçelerinde ise taşımalı eğitime şiddetli yağış nedeniyle bir gün ara verildi. Tokat'ın Erbaa ilçesinde sağanak nedeniyle 5 mahalleye ulaşımı sağlayan yolda ulaşım sağlanamadı.

 

BİR GÜNDE BİN HEYELAN 

 

10 Temmuz 2023'de özellikle Ordu, Düzce, Sakarya, Bolu, Bartın, Zonguldak, Kastamonu, Karabük, Çorum, Giresun, Samsun ve Trabzon'da şiddetli yağış nedeniyle dereler taştı. Cadde ve sokaklar göle dönerken, bazı ev ve iş yerlerini de su bastı. Yapılan resmi açıklamaya göre bölgede yağışlara bağlı olarak bin tane heyelan yaşandı. 

 

HEYELANDA 4 KİŞİ ÖLDÜ 

 

8 Aralık 2024'de Artvin'in Arhavi ilçesinde meydana gelen büyük heyelan nedeniyle Karadeniz Sahil Yolu çift yönlü olarak ulaşıma kapandı. Yağışla birlikte yamaçtan kopan dev toprak ve kaya parçaları Kıyıcık mevkiinde yolu tamamen kapatırken, yol üzerinde yaklaşık 4 metrelik bir toprak yığını oluştu, heyelan sırasında yoldan geçen bir otomobildeki 4 kişi ise yaşamını yitirdi. Aynı bölgede 2024 boyunca birçok heyelan yaşanırken alınmayan önlemler, 4 kişinin hayatına mal oldu.  

 

MA / Tolga Güney