Aydın: Yeni anayasa için yol temizliği şart

AMED - Demokrasi ve hukukun olmadığı bir ortamda demokratik bir anayasa yapmanın mümkün olmadığını dile getiren avukat Cihan Aydın, “Yeni bir anayasa için yol temizliği şart” dedi. 

Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat’ta yaptığı çağrı sonrası başlayan süreçle birlikte, Kürtlerin temel haklarının yasal-anayasal güvence altına alınması tartışmaları yeniden alevlendi. Abdullah Öcalan ve PKK’nin attığı adımlar ve yaptığı açıklamalardan sonra tüm gözler iktidar ve devlet bloğuna çevrildi. Kamuoyu iktidar ve devletin somut adım atması talebinde bulunuyor. Yine hukukçular da yeni yapılacak anayasada Kürtlerin temel haklarının yer alması gerektiğini belirtiyor. 
 
Amed Barosu eski başkanlarından Cihan Aydın, yeni sürece ve anayasa tartışmalarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. 
 
24 YIL İÇİNDE 137 MADDEDE DEĞİŞİKLİK
 
Mevcut 1982 anayasasının “cunta rejimi” tarafından oluşturulan bir anayasa olduğuna hatırlatan Aydın, anayasanın başından sonuna kadar anti-demokratik olduğunu kaydetti. Darbeden sonra “cunta” tarafından hazırlanan bir anayasanın demokratik, kapsayıcı, çoğulcu olma şansının olmadığını belirten Aydın,  “Dolayısıyla anayasa başından sonuna kadar sorunlu bir anayasadır. Mevcut anayasa AKP iktidarı döneminde 12 defa değişikliğe uğradı. Yaklaşık 137 maddede değişiklik yapılmış. Ama bu iktidar hala, 12 defa ve 137 maddede değişiklik yapmasına rağmen bir anayasa ihtiyacından bahsediyor. Çünkü yapılan değişiklikler gerçekten demokratik, çoğulcu bir mantıkla ya da zihniyetle değil, tamamen dönemin güncel koşullarındaki sorunları nispeten gidermeye yönelik düzenlemeler yapılmış. Asıl mesele, asıl dert; anayasayı demokratikleştirmek, çoğulcu bir hale getirmek, toplumun bütün kesimlerini kapsayan bir metin haline getirme derdi değil. Asıl kriz olan budur” dedi.  
 
İktidarın kendi siyasal ikbali için anayasayı değiştirme çabası gösterdiğine dair endişeleri olduğunu ifade eden Aydın, “Asıl mesele anayasaya demokratik bir karakter kazandırmak, Kürt meselesini ‘çözüme kavuşturmak değil’ diye endişeleniyorum. Çünkü 24 yıl içinde 137 maddede değişiklik yapılmış, anayasanın 3’te 2’si değiştirilmiş ama hala toplumun her kesimi tarafından güncel bir değişiklik ihtiyacı hissediliyor” diye belirtti. 
 
‘BU KOŞULLARDA DEMOKRATİK ANAYASA ZOR’
 
Anayasada değişikliğe ihtiyaç olduğunun bir gerçeklik olduğunu dile getiren Aydın, “Kürt meselesini çözmekse ya da demokratik bir anayasa oluşturmaksa, öncelikli olarak bir yol temizliği yapılmalı. Bunlar yapılmadan bu koşullarda demokratik bir anayasa yapma ihtimali çok zayıf. Yani ifade özgürlüğü konusunda engeller kalkmadan, seçim yasasında değişiklikler yapılmadan, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı sağlanmadan, bir bütün olarak hukuk devletinin ilkeleri tesis edilmeden, denetleme sistemleri yeniden kurulmadan bir sivil, demokratik anayasa yapma ihtimali çok düşüktür. Toplum zapturapt altındayken, gözümüzü her gün operasyonlarla açtığımız bir ortamda, ağzını açanın kendini hapiste bulduğu bir ortamda demokratik bir anayasa yapma ihtimali yok. Yaparsınız ama demokratik bir anayasa olmaz. Dolayısıyla yol temizlikleri yapılmadan, bu engeller kaldırılmadan demokratik bir anayasa yapmak zor görünüyor” diye konuştu. 
 
‘İNFAZ YASASINDA CESARET EDEMEYEN…’
 
İnfaz yasasındaki değişikliklere işaret eden Aydın, “Böyle basit bir yasada bile siyasi mahpusları dahil edecek cesareti göstermeyen bir iktidardan, yarın anayasanın ilk 3 maddesi, 42’nci, 66’ıncı maddesi gibi Kürt meselesinde önemli kriz alanlarını oluşturan bu maddelerde değişiklik yapmaya cesaret etmesini beklemiyorum. Asıl tartışılması gereken konu budur. Bu kadar basit bir meselede ayak direten, gönülsüz davranan bu rejimin, yarın öbür gün daha köklü anayasal değişikliklerde nasıl bir tavır sergileyeceğini kestiremiyorum. Bu şekilde korkaklıkla devam edecekse, anayasayı değiştiremezsiniz. Siz partisel çıkarlarınızı, toplumun genel çıkarları üzerine koyarsanız, o zaman otoriterlik, totaliterlik ve kriz çıkar. Dolayısıyla AKP’nin niyeti gerçekten demokratikleşmeyse hiçbir problem yok. Ama görünen o değil. İnfaz yasası ve şu an çözüm süreci dediğimiz sürecin durağan bir hale gelmiş olması, ilerleyememesi bunlara delalet ediyor” diye belirtti.  
 
YAPILMASI GEREKEN DEĞİŞİKLİKLER
 
Yapılması gereken değişiklikleri sıralayan Aydın, “Nasıl ki 82 anayasası cunta anayasasıyla, bu koşullarda yazılacak anayasa da bu iktidarın, bu rejimin anayasası olur, demokratik olmaz. Toplumun çoğulculuğuna tekabül etmez. Şu koşullarda Türkiye’nin demokrasi standartları açısından düzgün, demokratik, çoğulcu, katılımcı, Kürtlerin, kadınların, emekçilerin derdine deva olan bir anayasa metni ortaya çıkarma şansımız yok. Eğer niyet Kürt meselesinde çözümse, Kürt meselesine ilişkin olarak bir çözüm amacıyla bu yola çıkıyorsanız, yapılacak şeyler bellidir” ifadelerini kullandı.
 
 Aydın, Kürt meselesinin çözümü bağlamında ilk aşamada resmi dil açısından 42’nci maddenin son fıkrasının kaldırılabileceğini ve vatandaşlık tanımını düzenleyen 66’ncı maddenin değiştirilebileceğini kaydetti. Bu değişikliklerin güven verme açısından yapılabilecek değişiklikler olduğuna dikkat çeken Aydın, “Yeni bir anayasa zor ama tadilat mümkün. Özellikle bu barış süreciyle bağlantılı olarak ivedilikle anayasanın birkaç maddesinde değişiklik yapılmalıdır. Dil, vatandaşlık tanımıdır, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi meseleleri… Buna ilişkin olarak anayasada derli toplu, evrensel standartlara uygun bir düzenleme yaptığınız zaman Kürt meselesinde çözüm konusunda çok önemli mesafe kat etmiş olursunuz, belki de çözersiniz” şeklinde konuştu.
 
TARTIŞMA YARATAN MADDELER
 
Önceki çözüm sürecinde ilk 3 madde ve 66’ncı madde noktasında büyük tartışmalar olduğunu hatırlatan Aydın, “Türkiye’de bu işi yapmak istemeyenlerin her zaman öne sürdüğü neden, ‘İlk 3 maddeyi değiştiremezsiniz.’ İşte böyle dediğiniz zaman bir kez bir bariyer kuruyorsunuz. Bu işe taş koymak isteyenler ‘İlk 3 madde değişiyor’ diyor. Sanki ilk 3 madde değişse devlet tuzla buz olacakmış gibi. ‘Türkiye demokratik, laik, hukuk devletidir’ diyorlar. Peki şu an Türkiye hukuk devleti mi? Değil, Laik mi? Değil. Devlet ne laik, ne demokratik ne de hukuk devleti. Dolayısıyla karşı duranlar bu meseleye ilişkin olarak en olmaz yerden başlıyorlar” diye kaydetti.  
 
ÇÖZÜM NOKTASINDA 3 TEMEL MESELE
 
Önceki çözüm sürecinde baroların, hukukçuların, akademisyenlerin bir araya gelerek bir anayasa taslağı ortaya çıkardığını, bunun yanı sıra birçok kurum, kuruluş, vakıf, derneğin onlarca taslak oluşturduğunu dile getiren Aydın, “Sanıldığı kadar sıfırdan her şey yazılıp çizilecek diye bir şey yok. Türkiye’nin bu konuda hatırı sayılır bir birikimi var. Gerçekten demokratik, katılımcı bir anayasa yapmak isterseniz, bu konuda hatırı sayılır bir külliyat var. Bunlar üzerinden bir konsensüs sağlanabilir. Kalıcı, demokratik, çoğulcu bir anayasa için siyasi partilerden, akademisyenlerden, hukukçulardan teşekkül eden bir komisyon oluşturursunuz” ifadelerini kullandı.   
 
MA / Rukiye Payiz Adıgüzel 
 

Diğer başlıklar

15:33 İstanbul’daki yangın kontrol altına alındı
15:23 Tağar Çayı'nda bilirkişi incelemesi
15:22 Çocuğu intihara sürükleyen iki zanlı yine tutuklanmadı
15:18 Gazeteci Aksu tahliye edildi
15:17 DFG: LeMan dergisinin yanındayız
15:15 Dev Sağlık-İş bakanlık önünde: Bu teklifle müzakere değiş mücadele edilir
15:08 DEM Parti: Silahsızlanmaya dair önümüzdeki hafta tarihi adım hazırlığı var YENİLENDİ
14:50 Musa Kaya'nın taziyesine kitlesel ziyaret
14:20 Çiftçiler 'talan kanunu'na karşı Meclis önünde: Zeytinimizi feda ettirmeyiz
14:15 Avukat Barış Işık yaşamını yitirdi
14:12 İstanbul ve Antalya orman yangını
14:10 Cudî Dağı’ında yangın
13:39 HDK'den direnişteki belediye işçilerine destek ziyareti
13:26 Bursa'da doğalgaz hattı patladı: 3 yaralı
13:25 Saraçhane gözaltıları adliyeye sevk edildi
13:25 Rêya Armûşê Belediyesi’nde yangın
13:20 TÜİK'e 'enflasyon' tepkisi: Emekçinin alım gücü 18 çeyrek altın azaldı
13:04 İzmir yangınında 1 kişi hayatını kaybetti
13:04 Yerlikaya yangın bilançosunu paylaştı
12:09 Pentagon: İran'ın nükleer programını geciktirdik
11:01 DEM Parti MYK'si toplandı
10:48 Emekli maaş zammı oranı belli oldu
10:41 ENAG: Enflasyon yüzde 68,68
TÜİK: Enflasyon yüzde 35,05
10:39 Hikmet Çetin’den Demirtaş ve Mızraklı’ya ziyaret
10:35 DFG Haziran raporu: 16 gözaltı, 6 tutuklama
10:06 Süryani Başkeşiş: Başkan Apo’nun açtığı yolda yürüyoruz
09:18 Avrupa heyeti 'Yuvarlak Masa'da neler tartıştı?
09:14 Gençler 'Demokratik Toplum Çalıştayı' düzenleyecek
09:11 Tüm itirazlara rağmen Gabar’da doğa kıyımı durdurulmuyor!
09:10 Sêrt Baro Başkanı: Silah bırakılınca kanuni düzenleme olacak mı?
09:10 CHP PM üyesi: Sürecin kalıcı olması için yasal düzenlemeler gerekiyor
09:09 KJAR: Özgür kadın, demokratik İran için mücadele ediyoruz
09:07 İHD İstanbul Şube Başkanı: Hasta tutsaklar Eylül-Ekim'i bekleyemez!
09:04 Talana yasal kılıf: Süper İzin Yasası
09:02 Mêrdîn’de ‘yasağa’ rağmen mısır ekimi başladı
09:00 03 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:47 Çeşme ve Ödemiş’te yangın
02/07/2025
23:32 Demokratik Toplum Buluşmaları devam ediyor
22:50 Festivalde çocuklar için çanta boyama atölyesi düzenlendi
22:11 Çetin Arkaş cezaevinden çıktı
21:47 'Madımak'la yüzleşilmeden demokratikleşme olmaz'
21:26 Çetin Arkaş tahliye edildi
21:10 Mustafa Karasu: Devlet içinde bir kesim süreci bozmak istiyor
20:10 Gençlerden 'Suruç Katliamı' anması için bildiri
19:44 Zeynep Kınacı, Ekin Wan ve Sema Yüce anıldı
19:36 Giresun'da maden tepkisi
19:28 Emekliler: Direniyoruz
18:45 Silopya Belediye Eşbaşkanı kesin ihraç istemiyle disipline sevk edildi
18:21 HDP'li Doğan Erbaş hakkında tahliye kararı
18:11 Antakya'da yangın kontrol altına alındı
17:52 DEM Parti Madımak için araştırma komisyonu istedi
16:55 18 meslek örgütü: Gazetecileri serbest bırakın
16:49 Meclis’te ‘Ayrımcılığın Önlenmesi Komisyonu’ kuruldu
16:43 Leman soruşturmasında 4 tutuklama
16:43 Pakistan’ı muson yağmurları vurdu: 64 ölü
16:29 Rapor: Aborjinler soykırıma uğradı
15:19 Ege'de orman yangınları
15:16 Şirnexliler bakanlık önünde: Baraj projeleri iptal edilsin
14:51 Özel: Akın Gürlek'le yarışan onunla birlikte hesap verir
14:50 DFG ve MKG’den Zeynep Durgut’a dayanışma ziyareti
14:22 Leman soruşturmasında 4 kişi hakkında tutuklama talebi
14:09 İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı işbirliğini askıya aldı
14:09 Gemlik'te 4.3 büyüklüğünde deprem
13:42 Çocuğu tecavüz davasında 'tutukluluğa devam' kararı
13:30 Amed Barosu’ndan Yargıtay’a Nevzat Bahtiyar başvurusu
13:27 Hastanede zihinsel engelli çocuğa tecavüz
12:57 Hedef gösterilen Leman'a mali soruşturma
12:53 İzmir'deki yangın kontrol altına alındı
12:52 Halide Türkoğlu Meclis’e yapılacak yürüyüşe çağrı yaptı
12:32 Avrupa’dan gelen heyet: Öcalan koşulsuz serbest bırakılmalı
12:26 Agirî İl Genel Meclisi kentteki usulsüzlükleri açıkladı
11:45 Tecavüze maruz kaldıktan sonra intihara sürüklenen çocuğun duruşmasına çağrı
11:21 Madımak Katliamı anması: Komisyon kurulup, özür dilenmeli
11:16 Trump’tan Gazze açıklaması: İsrail ateşkesin şartlarını kabul etti
11:15 İran’da Beluc kadınlara saldırı: 1 ölü, 11 yaralı
10:32 Madımak Katliamı 32. yılında: Adalet için yüzleşme gerekiyor
10:31 'İzBB'ye dönük operasyon Kent Uzlaşısı'na saldırıların devamıdır'
10:31 Öcalan'dan Avrupa heyetine mesaj
09:17 Antalya cezaevlerinde hasta tutsakların durumu ağırlaşıyor
09:16 Sekasur’da direniş sürüyor: Doğaya zararın telafisi olmaz
09:14 İktidarın hedefi bu kez kıyılar
09:13 Kadınlar sürece dair taleplerini Meclis'e iletecek
09:11 'Anız yangınları felakete yol açıyor'
09:09 Mexmur'da ambargo: Hastaların tedavisi engelleniyor
09:08 İran'da Kürtlere baskı arttı: Özerklik talebi bastırılıyor
09:06 Erdîş festivaline katılan gençler: Kültürümüzü özgürce yaşamak istiyoruz
09:05 Gurbetelli Ersöz Kadın Gazetecilik Ödülleri: Mirası ilham oldu
09:05 Gimgim festivalinden: Özgür kadın özgür toplum demektir
09:04 Mutabakat sonrası Serêkaniyê, Girê Spî ve Efrîn'de son durum
09:03 Îdir Barosu Başkanı Tutulmaz: İktidar her adıma karşılık yasal adım atmalı
09:02 'Emekçiler sürecin öznesi olmalı'
09:00 02 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:17 ‘Madımak’ta adalet sağlanamadı’
01/07/2025
23:31 MİT Başkanı İbrahim Kalın Hewlêr'i ziyaret etti
23:23 'Jin, jiyan, azadî' diyen yönetmen yeniden gözaltında
23:07 Tetwan'da binler festival konserinde buluştu
22:48 Gözaltına alınan 23 öğretmen serbest bırakıldı
22:15 Amed, Agirî ve Êlih'te halk buluşmaları: Devlet şeffaf davranmalı, adım atmalı
21:43 Çiğdem Doğu: Kürt halkı kendi kendini yönetmeli
Ayten Dêrsim: Her mahallenin komünü olmalı
21:34 Emekçiler 'Kayıma karşı ne yapmalı' sorusunu tartıştı
20:52 Torun: Meclis sürecin yasal düzenlemelerini bir an önce hayata geçirsin
20:28 Mêrdîn'de Demokratik Toplum bulaşmalarının startı verildi
20:17 Cizîr’de kadın katliamlarına karşı yürüyüş
20:00 Hindistan'da fabrikada patlama: En az 36 işçi yaşamını yitirdi
19:55 Orman yangıları nedeniyle 50 binden fazla kişi tahliye edildi
19:41 Amed'de bir kadın katledildi
19:26 KESK İzmir Şubeler Platformu'ndan gözaltı protestosu
19:13 Bakırhan, Avrupa'dan gelen heyetle bir araya geldi
18:45 İHD: Yangına müdahaledeki gecikme yaşamı tehdit ediyor
18:29 Seferihisar'da yangın: Başkandan yardım çağrısı
18:12 Kayyım protestolarında 5 tahliye
17:53 Özel'den 'Leman' açıklaması: Saygısızlığa da linçe de izin vermem
17:35 Sekasur'da başlatılan çadır nöbeti devam ediyor
17:21 Öğretmenler yürüyüşünde 23 gözaltı
17:05 HDK'den Leman açıklaması: İfade özgürlüğünü savunacağız
16:49 Erdoğan: Mizah kisvesiyle yapılan açık bir kışkırtmadır
16:24 Reşat Aşan ilk duruşmada tahliye edildi
16:24 Petrolün içme suyuna karıştığı köyde inceleme yapıldı
16:23 İzmir’deki gözaltılara tepki
16:18 DEM Parti komisyon taslağını Kurtulmuş’a sundu
16:14 İzmir'de 10 bin hektar alan yandı
15:45 İran’da altı ayda 424 kişi idam edildi
15:21 DEM Parti’nin komisyon için sunacağı taslağın detayları
15:06 Beyoğlu’nda provakatif buluşma
15:01 İHD Ankara Gençlik Komisyonu kuruldu
14:47 CHP kurultayı davasında ‘görevsizlik’ kararı kaldırıldı
14:45 Tarım Orkam-Sen TİS taleplerini açıkladı
14:37 Emekliler TÜİK’e yürüdü: Artık yeter
14:33 Nimet Tanrıkulu’nun davası eksik hususlar gerekçesiyle ertelendi
14:20 Tülay Hatimoğulları’ndan TESK’e ziyaret
14:18 Avrupa’dan gelen heyetten DEM Parti'ye ziyaret
14:01 IFJ: Hong Kong’da basın özgürlüğündeki sorunlar sürüyor
13:54 Dumlu Cezaevi'ndeki tutsaklara soruşturma
13:52 Leman dergisine erişim engeli
13:48 Leman dergisi çalışanlarının emniyetteki ifadeleri tamamlandı
13:47 Gemlik’te 3.0 şiddetinde üçüncü deprem
13:41 Barış ve Demokratik Toplum Süreci’nde kritik hafta
13:24 İran: ABD güvence vermezse müzakere yok
13:21 İstanbul'un enflasyonu belli oldu
13:17 Erxenî’de şüpheli ölüm
13:11 Gemlik'te 4.2 büyüklüğünde deprem
13:08 İmamoğlu: Bu ülke kumpaslarla uyanmak zorunda değil
13:08 31 yılın ardından ‘Herne Pêş’ marşıyla karşılandı
13:06 DAD'tan Madımak açıklaması: Hakikatleri Araştırma Komisyonu kurulsun
12:50 Bakırhan: Komisyon kurulsun, demokratikleşme adımları atılsın
12:30 Avrupa’dan gelen heyetten Öcalan ile görüşmek için dilekçe
12:20 Bakan Yumaklı’dan yangınlara dair açıklama
12:04 Gemlik'te deprem
11:28 Bahçeli LeMan Dergisi’ni hedef aldı
11:19 Hatay’da yangın yayılıyor: 27 uçak, 105 helikopter nerede?